de Son recht in het top-pun~ haddc, of feer na daer by Want anders, de Son ontrent het Zuyden wefcnde, blijtt eenighen tijdt fonder mcrckelijck van hooghte te veranderen. Daer om de middagh hooghte we!bcquaemisomdeBreedceofPo!us hooghte van eenige piaetie te meten; maer nict om precijs haer Lenghte te vinden. Ende noch minder moet men het op de Compaffen aen laten komen, om daer door te onderfoecken wanneer he[ juyft middagh is.
De Aftronomifche Kingen, of andere foorten van Sonne-Wyfers, fijn mede niet feecker genoech om tôt minuten toe de ure ce vinden Maer de bette midde! is de Sons hooghte waer te nemen atne in het Ooften of Weflen is, hoe nader hoc berer; want aldaer zynde, foo verandert haer hooghte in korten tijdt merckelijcker dan voor of nae; en voorts uyt de bevonden Polus hooghte en bekende Sons declinatie, de ure te berckenen, waer van de maniere genoech bij andere befchreven is '). Doch dewijl defe rekening eenige moeyte geeft, ende dat oock wel yets gemm kan werden in 't nemen der Sons hooghte, foo fal ick hier een lichrer middel aenwyfen ende toonen,
~0.
VIII.
HOE MEN DOOR WAERNEMINGE DES OP EN ONDERGANCKS DER SONNE, EN DE URE DER HOROLOGIEN, DE LENGHDE OP ZEE KAN VINDEN.
Ende is mede defe maniere mijns oordeels de (eecker~e van allc, fijnde daer toe noch kenniffe der Polus hooghte, noch Sons declinatie, noch eenige in~rumenten om te obferveren van noode, noch konnende oock de refra~ie oftc dampheHing daer in geen hinder doen, dewyl dcze in 't op en ondergaen der Sonne des felfden daghs weynich ofniet verfcheelen kan').
Ghelijck wij dan hier ce voren geleert hebben, om de Horologien 't Scheep fijnde te ftellen, te obierveren met wat ure der felver Horologien de Sonne in 't Zuyden was; foo fal men hier op de felfde wyte te werck gaen, dat is, in 't op en ondergaen van de Sonne ats die half boven den Horizonc is, aenteyckenen de ure die de Horo!ogienatsdanwyfen;endea!hoewe!men ondertuffchen voort ghezeylt is, dacr is niet aenghelegen, ghelijck daer nae betoonc fal werden. Voorts fiende hoc vce! uren der Horologien tuffchen beyde verloopen zyn, ende de helft der (etveadderendetot
,,0n trouvait l'heure du vaisseau par le Soleil levant ou couchant, ce qui, dit Huygens, f~/<< M~e<~ la ~t/ ~«'f/ ~'M/~ aucun /M/~«~M/. On penserait différemment aujourd'hui". On remarquera qu'ici Huygens propose apparemment cette méthode comme une méthode nouvelle.