y. s.
p. 8.
mintt noodt hchbcn van vochtighcydt of ftof, als oock op dat dacr aen niecgheftotcn werde; Ende indien men die plactfe in 't midden des Schip, ontrent de groote Mafl konde verordineren, het (budcdestcbc[erzi]n,dewij)debeweginghatdaerweynighft is.
IV.
AI eer men de Horologien 't Scheep brenght, fal men trachten die op de rechce macte dcr dagen K ttenen,wancdanhecghebru\'cktichdtvatt,endehetdc Horologetnaeckers geen moeyte en is nae een wel gheftctc werck aHc d'andcrc van ~hcttjcken te ~ettcn. Maer nochtans indien mon dcn tijdt ot'ghctcgentheydc niée gchadt en heeft om futcx te doen, foo Cal men dcs niet ceminmccghctijckefckerheycnchdacrvanop Zce konncn dienen, ats men aHecntt)ck waergenomen hceft ofce weet hoc veelfc in '[ etmael [c ras oftc langhfaem gaen, ghelijck hier nae fal ge)eerc werden. V.
OM DE HOROLOGIEN OP DE RECHTE MATE DER
DAGHEN TE BRENGHEN; OF TE WETEN HOE VEELSE IN 24. UREN TE RAS 0F TE LANGHSAEM GAAN.
Het is te wceten dat de daghen van den ecnenlmiddagh tot den anderen, ofte van dat de Son in 't Zuyden geweeft hebbende wederom in 'c Zuyden komt, eenichdncs ongelijck zijn, 't welck oorfaeck is dat een Horologie, al hoewel 't eenemaal corrc~ gaende, ende nae de mate der middelmatighe daghen, niet altijdt met de Son kan accorderen. Maer om defe ongclijckheydt te veref~enen, ende altijdt [e konnen weten wat uyre hct acnde Son is door de uyre van hct Horologie, ende dien volgens ot het Horologic op de rechte mate der middelmatighe daghen gcftek is, foo dient de volgende Tafel, welckers ghebruyck dusdanigh is. Aismen ten eer~en een Horologie met de Son (tek, ibo fil men van de uyre aen de Son geobfcrvecrt afrrecken de verefening van dien dagh foo die in de Tafcl bevonden wordt, en flellen hec Horologie op de révérende uren, minuten en feconden. Alsmen dan wedereenighenrydc daer nae wil weten de ure der Sonne, foo fal men tot de ure der Horologie adderen de vereffeningh van dien !aet(tcn dagh, ende de fomme fal zijn de ure der fonne, indien hetHoro)ogiecorre<~ghefMc isnacde mate der middelmatighe daghen. Doch om de(e obfervatien aen de Sonne met de mecfte (eeckerheydc in 't werck te flellen, en de Horologien op de maete ce brenghen alfe noch aen Landt zijn, foo is dit dej 1 bequaemfte middet ').
t66:; voir les p..s6– du T. !V) est identique avec celle qu'on trouve dans t'~Horcioginm oscitiatorium" de 1673 (voir encore la note de la p. 5~: du T. XV).